De belangrijkste graadmeter voor de beurzen: eind januari wordt spannend

We zijn getuigen van de langste stierenmarkt ooit op de beurzen en daarvoor mogen we toch wel centrale banken bedanken. Dankzij het stimulerende geldbeleid van de gelddrukkers hebben beurzen nieuwe recordhoogtes bereikt. Daarom is het als belegger belangrijk om een goed beeld te hebben hoe de balansen van centrale banken zich ontwikkelen.

Vooral de laatste jaren werd duidelijk dat de richting van de balansen van centrale banken een enorme invloed heeft op de richting van activa. Met name de Amerikaanse centrale bank blijkt van enorme invloed te zijn.

Niet alleen in positieve zin, maar ook in negatieve. Zo maakten markten eind 2018 een flinke duik naar beneden als gevolg van rente verhogingen en een krimpende balans van de Fed.

De repomarkt schreeuwde ook om hulp

De grote invloed van de krimpende Fed-balans werd eind 2019 nog eens duidelijk. Toen schoten de rentes in de repomarkt de lucht in. Een teken van een tekort aan geld in die markt.

In de repomarkt komen grote banken als JP Morgan, andere professionele beleggers als hedgefondsen en grote bedrijven bijeen om elkaar van genoeg liquiditeit te voorzien. Een enorm belangrijke markt, omdat deze grote financiële spelers en bedrijven in staat stelt om aan hun dagelijkse betalingen te kunnen voldoen.

Spelers die cash over hebben verstrekken dat aan spelers die geld nodig hebben. Dat doen ze middels een repo, ook wel een repurchase agreement genoemd. Zo’n repurchase agreement houdt in dat een partij geld uitleent aan een andere in ruil voor veilige activa als onderpand, meestal Amerikaans staatspapier. Een bank leent een hedgefonds bijvoorbeeld geld in ruil voor T-bills voor een bepaalde looptijd. Meestal een dag of een maand.

In september 2019 schoot de rente in deze markt de lucht in, tot een recordhoogte van ruim 8 procent. Te zien op de afbeelding van ZeroHedge. De hoge rente betekent dat er een tekort aan dollars in de repomarkt was. Grotendeels het gevolg van de krimpende Fed-balans.

Fed mengt zich in repomarkt

De enorme sprong in de rente in de repomarkt was voor de Fed een teken om in te grijpen en dat deed de centrale bank dan ook. Het ging zich mengen in de repomarkt en deze voorzien van genoeg cash. De Fed gaf en geeft tot de dag van vandaag dus dollars uit in ruil voor staatspapier in de vorm van een repurchase agreement, die na een bepaalde periode weer terugbetaald moeten worden.

Deze repo-acties hebben een enorme omvang. Zo zijn er in enkele weken tijd honderden miljarden dollars in de repomarkt gepompt om de rust weder te laten keren. Nog meer liquiditeit als tijdens de financiële crisis.

En ook nog ‘not QE’

Naast de repo-operaties van de Fed breidt de centrale bank zijn balans ook uit door iedere maand 60 miljard dollar aan staatsobligaties op te kopen in de markt. Net zoals bij de vorige opkoopprogramma’s van de centrale bank.

Het huidige opkoopprogramma is alleen anders volgens Fed-voorzitter Jerome Powell. Volgens hem is het huidige opkoopprogramma “not QE”. Terwijl dat natuurlijk wel zo is…

Maar goed, hoe we het moeten noemen is niet heel belangrijk. Wat wel belangrijk is, is hoe de balans van de Fed zich ontwikkelt. Als we de huidige ‘not QE’ bij de repo-operaties optellen, dan ontwikkelt de Fed-balans zich als volgt:

Eind deze maand kan dus wel eens spannend worden in de aandelenmarkten, omdat een groot deel van de repo’s aflopen en zo de Fed-balans krimpt.

Herhaalt de geschiedenis zich?

De repo-operaties van de Fed zijn, zoals je net ook zag, niet alleen van deze tijd. Voor de financiële crisis was de Fed dagelijks in de markt te vinden. Zo ook rond de vorige eeuwwisseling.

Toen had de Fed op een bepaald moment 120 miljard dollar aan repo’s uitstaan. Een record toen der tijd, dat pas in 2008 geëvenaard werd en in 2019 werd verbroken.

In 2000 bereikte overigens niet alleen de repo’s van de Fed een record. Ook bereikte de Nasdaq een recordstand, oftewel de technologiebubbel.

Toeval?

Net zoals 20 jaar geleden kent de aandelenmarkt een enorme rally gepaard met recordaantal repo’s van de Fed. De Nasdaq staat weer op een record hoogte en doet het veel beter dan andere Amerikaanse indices.

Sinds begin oktober (het begin van ‘not QE’ en de repo’s) bijna 4 procent beter dan de S&P 500 (dat voor 1/3 uit tech bestaat) en bijna 6 procent beter dan de Dow Jones. Dat wijst er op dat het meeste geld nog steeds naar de technologiebedrijven vloeit. Belangrijk om in je achterhoofd te houden mocht de geschiedenis zich herhalen.

Fed zal niet zo dom zijn

Ik kan mij alleen niet voorstellen dat de geschiedenis zich herhaalt. Aangezien de Fed ook weet wat er in 2000 gebeurde toen het zijn repo’s hard liet teruglopen. Daarom geloof ik dat de Fed door zal gaan met zijn repo-operaties en er voor zal zorgen dat geld het systeem niet verlaat.

Dat zou dus beteken dat markten voorlopig lekker door zullen stijgen.

Het wordt alleen heel erg spannend wanneer de Fed niets zal doen. In dat geval kunnen markten wel eens hard terugvallen met tech voorop, omdat daar het meeste geld naartoe is gevloeid sinds oktober.

Waar je dan wel moet zitten? De gebieden op de beurs waar het geld juist niet naartoe is gevloeid de afgelopen jaren, zoals waardeaandelen, grondstoffen en energie.

Het betekent overigens niet dat je hier alleen moet zitten als de Fed geen nieuwe repo-operaties aankondigt. Want in juni van 2020 zal het ‘not QE’ programma van de Fed aflopen en dat kan de enorme stijging van tech weleens ten einde brengen. Of tenminste pauzeren, aangezien de Fed altijd weer de geldkraan open kan draaien.

Daarnaast zijn grondstoffen gewoon keihard afgestraft de afgelopen jaren en noteren nu aan een laagste waardering ooit ten opzichte van de markt. Terwijl we met zijn alle wel meer grondstoffen gebruiken. Waarde is in dat opzicht zeer interessant omdat de cyclus van groeiaandelen langzaam te einde loopt (waaronder techaandelen). Wanneer dat gebeurt nemen waardeaandelen het stokje over, net zoals toen de techbubbel klapte in 2000.

Of die techbubbel nu zal klappen hangt dus van een graadmeter af: de balans van de Fed.